Dünyada psikolojiye olan ilginin artmasıyla bazı terimlerin de giderek popülerleştiği bir gerçek. Özellikle dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, kısaca DEHB, hemen her ebeveynin gündeminde olan bir konu. Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi’nden Uzman Psikolog Jülide Unutmaz, bu araştırmalar kapsamında DEHB’nin doğru tanısının bir bilişsel testle rahatlıkla konulabileceğini belirtiyor. Unutmaz, “Artık herkes kendinde ya da çocuğunda bilinçsizce DEHB’den şüpheleniyor. Oysa bu saptamanın yapılabilmesi için bilimsel ve güvenilir bir değerlendirme şart. Moxo dikkat testi bu noktada hem uzmanlara hem de ailelere büyük bir kolaylık sağlıyor” ifadelerini kullanıyor.
Moxo, bilgisayar destekli bir dikkat performans testidir ve görsel ile işitsel dikkat dağıtıcılarla kişinin dikkatini sürdürme ve tepki verme becerisini ölçmektedir. Uzman Psikolog Jülide Unutmaz, Moxo testinin DEHB, dürtüsellik, dikkat dağınıklığı, hiperaktivite, öğrenme güçlüğü gibi durumların ayrımına yardım ettiğini belirtmektedir. Klinik değerlendirme sonucunda bir uzman, psikiyatrist, nörolog veya psikolog, tanıya yardımcı olmak amacıyla Moxo testini talep edebilir. Katılımcı, bilgisayar başında ve uzman eşliğinde belirli semboller belirdiğinde hızlı ve doğru tepki vermeye çalışır. Bu süreçte kullanılan dikkat dağıtıcılar aracılığıyla kişinin tepki süresi, doğruluğu, dürtüselliği ve yanlış tepkileri analiz edilmektedir.
Test sonucu aynı gün içinde çıkabiliyor
Uzman Psikolog Jülide Unutmaz, Moxo’nun sadece çocuklar için değil, yetişkinler için de uygulanabilir bir yöntem olduğunun altını çizmektedir. Moxo, altı yaşından itibaren uygulanabiliyor ve 6-12 yaş arası çocuklar için, ayrıca 13 yaş ve üzeri ergen-yetişkin versiyonları bulunmaktadır. Çocuklar için ortalama 15 dakika süren test, yetişkinlerde ise yaklaşık 18 dakika sürmektedir. Testin süresi sabit olmakla birlikte, kişisel özelliklere göre performans değişebilir. Uygulamadan sonra uzman değerlendirmesiyle elde edilen sonuçlar genellikle aynı gün veya 1-2 gün içinde katılımcılarla paylaşılmaktadır.
Gerçek hayatı simüle ediyor
Moxo’nun sadece DEHB şüphesi taşıyan kişiler için kullanılmadığını vurgulayan Unutmaz, “Testte dikkat, zamanlama, dürtüsellik ve hiperaktivite düzeyleri detaylıca değerlendirildiği için DEHB dışında dikkat problemleri, öğrenme güçlüğü ve terapi/ilaç öncesi-sonrası karşılaştırmalarda da fayda sağlamaktadır” demektedir. Ancak, Moxo’nun tek başına tanı koyamayacağı, klinik görüşme ve diğer verilerle birlikte sürece yalnızca destek olabileceği de belirtilmektedir.
Bilimsel araştırmalarla desteklenmiş uluslararası yöntemin Türkiye'deki geçerlilik ve güvenilirlik çalışmalarının eksiksiz olduğuna vurgu yapan Unutmaz, “Moxo’nun klasik dikkat testlerinden farkı; gerçek hayattaki dikkat dağıtıcıları simüle etmesi, bilgisayar destekli olduğu için objektif veri sağlaması ve performans detaylı kategoriler içermesidir” demektedir.
